روس‌ها در صدر فهرست عدم وفای به عهد به ایران هستند
*مسیح مهاجرى 

پرسش: برخلاف بعضی گمانه‌زنی‌های این روزها، راه‌ها در تمام زمینه‌ها به روی مسئولین ایرانی باز هستند.

1- همانطور که رئیس‌جمهور فرانسه در گفتگوی تلفنی با رئیس‌جمهور رئیسی گفته، هنوز فرصت برای توافق در مورد برجام وجود دارد. این را سایر دولتمردان غربی اعم از آمریکائی و اروپائی هم می‌گویند و از مجموع اظهارنظرهایشان پیداست که نمی‌خواهند روابط با ایران را از دست بدهند.

2- در ایران هم، اگر خواست و اراده دولت معیار باشد، تمایل به ادامه مذاکرات برجامی وجود دارد و برای رسیدن به یک توافق عادلانه تلاش هم می‌شود. تاکنون هیچیک از مسئولان دولتی کشورمان در دولت سیزدهم، سخنی که نشانی از نفی تلاش برای رسیدن به توافق در مذاکرات برجامی باشد نگفته‌اند. آنها می‌دانند که رفع تحریم‌ها برای حل بسیاری از مشکلات کشور لازم است.

3- در خارج از دولت، موضع تندی علیه برجام وجود دارد. آنها هم حق دارند نظر خودشان را داشته باشند ولی به هر حال تصمیم‌گیری در این زمینه برعهده دولتمردان است کمااینکه پاسخگوئی و مسئولیت پیامدهای هر نوع تصمیم‌گیری در این زمینه نیز با دولتیان است نه افراد و جریان‌های خارج از دولت.

4- در آستانه یکساله شدن عمر دولت سیزدهم، وضعیت معیشتی مردم برخلاف وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور رئیسی نه‌تنها به سوی بهتر شدن نرفته بلکه با شتاب زیادی بدتر شده است. گرانی، کمر مردم را شکسته و مشکلات اقتصادی در حال بیشتر شدن هستند. شعارهائی از قبیل اینکه زندگی مردم را به مذاکرات گره نمی‌زنیم، با اقتصاد مقاومتی بحران اقتصادی را پشت‌ سر می‌گذاریم و بدون برجام و اف‌ای‌تی‌اف از شرایط دشوار کنونی عبور می‌کنیم، هرچند هنوز شنیده می‌شوند ولی در عمل روشن شده است که حتی خود مسئولین دولتی هم به این نیتجه رسیده‌اند که از شعاردرمانی هم معجزه‌ای ساخته نیست و آنچه مردم در سفره‌های خود احساس می‌کنند با آنچه بر زبان مسئولین جاری می‌شود متفاوت است.

5- این روزها زمزمه‌های خطرناکی درباره جنگ اوکراین و نسبت ایران با این جنگ گفته می‌شود و مطالبی در این زمینه نوشته می‌شود که با هیچیک از معیارهای قانونی، شرعی، اخلاقی و مواضع صریح اعلام شده توسط مسئولین نظام جمهوری اسلامی منطبق نیستند. از سخنان و نوشته‌های بعضی از همان افراد و مواضع بعضی از همان جریان‌های خارج از دولت ولی مدعیان همراهی با دولت، هرچند نه با صراحت ولی به صورت ضمنی، بوی نوعی تمایل به همراهی با روسیه در جنگ اوکراین به مشام می‌رسد. 

بعضی از این افراد تلاش می‌کنند پیروزی احتمالی اوکراین در این جنگ را یک خطر برای ایران قلمداد کنند و از این طریق به این نتیجه برسند که ایران باید به روسیه کمک کند تا در جنگ اوکراین پیروز شود. این، یک تفکر بسیار خطرناک است که می‌تواند کشور ما را در گردابی عمیق فرو ببرد و گرفتار چنان مشکلاتی کند که تا ده‌ها سال قابل جبران نباشند.

 عقلای کشور همواره بر نفی جنگ و همراهی با جنگ‌افروزان تأکید کرده‌اند و درخصوص حمله نظامی روسیه به اوکراین نیز مسئولان ارشد نظام بارها اصل جنگ را نامطلوب و زیانبار دانسته‌اند. این، یک موضع کاملاً منطقی و منطبق بر موازین است که منافع ملی کشور را صیانت می‌کند و هرچه غیر از این باشد برخلاف منافع ملی است.

6- اقتضای منافع ملی ایران اکنون اینست که از فرصت پیش‌آمده در اثر اختلافات شدید میان روسیه و غرب به ویژه اروپا حداکثر بهره‌برداری را در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی به عمل بیاوریم. اروپا اکنون در اثر کاهش صادرات سوخت از روسیه به این قاره، به ما نیاز دارد. ما با برآورده کردن این نیاز می‌توانیم امتیازهای موردنظرمان را از اروپا بگیریم و بسیاری از مشکلات سیاسی در زمینه‌های مختلف ازجمله برجام را حل کنیم.

 اگر در روابط با اروپا با مشکل بدعهدی مواجه هستیم، این مشکل را با روسیه و بطور کلی بلوک شرق هم داریم. فهرست بدعهدی‌های روسیه در روابطش با ایران طی دو قرن اخیر نشان می‌دهد روس‌ها در صدر فهرست عدم وفای به عهد قرار دارند. بنابراین، بهیچوجه به نفع ما نیست که سرنوشت خودمان را با اقدامات خطرناکی از قبیل همراهی با روسیه در جنگ با اوکراین – به هر شکل آن – گره بزنیم. 

ما به جای اینکه خودمان را به روسیه سنجاق کنیم، باید سیاست سنجاق شدن به این و آن را دون شأن ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی بدانیم و با عملی ساختن سیاست موازنه، رابطه معقولی با شرق و غرب در چارچوب منافع ملی و استقلال در روابط خارجی که جان‌مایه سیاست «نه شرقی – نه غربی» است، داشته باشیم تا بتوانیم عزت و اقتدار این ملت و این کشور را حفظ کنیم.

 

###